Toetsrente is een ingewikkeld begrip. Toch is de toetsrente voor veel mensen relevant omdat iedereen die een huis koopt hiermee te maken krijgt. Ieder kwartaal stelt de Autoriteit Financiële Markten (AFM) de toetsrente vast voor hypotheken die een rentevaste periode hebben die korter is dan 10 jaar. De AFM heeft voor het komende kwartaal de toetsrente vastgesteld op 5%. Wat betekent dat voor jou?
Wat is toetsrente?
Toetsrente is een fictief percentage dat van belang is op het moment dat je een hypotheek afsluit met een rentevasteperiode die korter is dan tien jaar. Als je een hypotheek wilt afsluiten wordt er gekeken naar je inkomen en hoeveel je daarvan per maand kunt besteden aan woonlasten. Op basis daarvan wordt de maximale hypotheek berekend.
Chris Oosterling van Hypotheek24: “Als je een hypotheekrente kiest die 10 jaar of langer vast staat, dan wordt er getoetst op de werkelijke rente en die is nu al verkrijgbaar vanaf 2,45%. Je kunt dan een stuk meer lenen dan wanneer de maximale maandlasten/maximale hypotheek wordt berekend op basis van 5% toetsrente wat bijvoorbeeld het geval is als je de rente 1 of 5 jaar vastzet.”.
Voorbeeld rentevasteperiode en maximale hypotheek
| inkomen 35.000 | |||
| rentevasteperiode | hypotheekrente | ‘toetsrente’ | maximale hypotheek |
| 1 jaar vast | 1,90% | 5,00% | € 146.697 |
| 5 jaar vast | 2,05% | 5,00% | € 149.697 |
| 10 jaar vast | 2,45% | 2,45% | € 174.617 |
| 15 jaar vast | 2,80% | 2,80% | € 166.811 |
De toetsrente is bedoeld om consumenten te beschermen. Het moet er namelijk voor zorgen dat consumenten niet in de problemen komen op het moment dat de rentevaste periode eindigt. Rentepercentages staan namelijk niet vast. Het kan zijn dat de rentepercentages veel hoger zijn op het moment dat jouw rentevasteperiode afloopt. De toetsrente zorgt ervoor dat de hypotheek die je afsluit niet te hoog is. Als er geen toetsrente wordt vastgesteld kan het zijn dat de rente van de hypotheek sterkt stijgt als de rentevasteperiode eindigt waardoor consumenten hun hypotheek niet meer kunnen betalen.
Waarom wordt de toetsrente vastgesteld?
De AFM zegt dat ze de toetsrente vaststelt en controleert omdat ze dan kunnen nagaan of de hypotheken verantwoord zijn. Als de hypotheken verantwoord zijn wordt de kans op problemen met het financieren van een hypotheek een stuk lager. Evenals het ontstaan van een restschuld. Hypotheken zijn onverantwoord op het moment dat de maandlasten hoger zijn dan 5% van de hoogte van de hypotheek. Hierdoor wordt de kans reëel dat iemand de hypotheeklasten niet meer kan dragen, bijvoorbeeld op het moment dat de rentevasteperiode eindigt.
Hoe wordt de toetsrente bepaald?
De toetsrente wordt bepaald door het gewogen gemiddelde te nemen van minimaal vijf van de zes grootste hypotheekverstrekkers. Het gewogen gemiddelde wordt bepaald door het gemiddelde te nemen van een aantal getallen, in dit geval hypotheekrentes. Niet ieder getal telt even zwaar bij de berekening van het gemiddelde maar aan elk getal wordt een bepaalde waarde toegekend. Hierdoor wegen sommige rentepercentages zwaarder mee en beïnvloeden het gemiddelde sterker dan rentepercentages met een lagere weging.
Voorbeeld weging rentepercentages
| Rentepercentage | Weging |
| 2.4% | 25% |
| 4.8% | 50% |
| 4.7% | 25% |
In dit voorbeeld weegt het rentepercentage van 4,8% het zwaarst en beïnvloedt het gemiddelde rentepercentage het meest. Het gemiddelde rentepercentage wordt hierdoor 4.2%.
Wanneer wordt de toetsrente vastgesteld?
AFM berekent de toetsrente steeds voor het komende kwartaal. Ze nemen de hypotheekrentes van de laatste dag van het afgelopen kwartaal en berekenen daarover de toetsrente. De rechter heeft hierbij bepaald dat de toetsrente altijd minimaal 5% moet zijn, ook als het gewogen percentage lager is dan 5%.